Bệnh thận và những lưu ý quan trọng không nên bỏ qua

Thận là một bệnh có thể kiểm soát được và bệnh nhân sẽ có cuộc sống bình thường nếu bệnh nhân được điều trị, kiểm soát tốt.

Vai trò của thận trong cơ thể?

Thận có 4 chức năng chính: giữ cân bằng dịch trong cơ thể; giữ cân bằng các chất khoáng mà cơ thể cần để duy trì hoạt động bình thường, nhất là chất kali để kiểm soát hoạt động của thần kinh và cơ, quá nhiều hay quá ít kali cũng có thể gây ra yếu cơ và vấn đề cho tim.

Cạnh đó, thận còn có vai trò loại bỏ các sản phẩm giáng hóa của protein (trong thực phẩm) như urê, creatinine (tạo ra trong tiến trình vận động cơ bắp); giải phóng một số hormon thiết yếu vào máu như renin (điều hòa huyết áp), erythropoietin (EPO) giúp tủy xương tạo hồng cầu và hoạt hóa vitamin D để hấp thụ canxi trong thức ăn nhằm tăng cường cho xương.

Khoảng 5 triệu người Việt bị suy thận, hàng năm chừng 8.000 ca bệnh mới, đặc biệt do biến chứng của đái tháo đường. Tiến sĩ Nguyễn Hữu Dũng, Trưởng khoa thận, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, số người mắc phải căn bệnh này có xu hướng tăng lên. Có nhiều nguyên nhân gây suy thận, ở nước các nước đang phát triển như nước ta trước đây chủ yếu là do viêm cầu thận nhưng nay lại do các bệnh chuyển hóa. Trước đây chỉ có khoảng 4-6% suy thận do đái tháo đường thì nay lên đến 20%.

Căn bệnh được bệnh manh là "sát thủ giết người" thầm lặng, nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã bị suy thận ở giai đoạn cuối. Vì thế, điều quan trọng là cần đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm bệnh. Những người đã mắc bệnh thì cần tuân thu điều trị để bệnh không tiến triển nặng hơn dẫn đến việc phải chạy thận nhân tạo, ghép thận.

Cụ thể, suy thận được chia làm 5 giai đoạn. Ở các giai đoạn từ 1, 2, 3, 4 nếu được phát hiện sớm và tuân thủ điều trị có thể kéo dài thời gian đến giai đoạn chạy thận. Nếu bệnh tiến triển đến độ 5 thì phải ghép thận hoặc chạy thận nhân tạo.

Bác sĩ khuyến cáo, với những người thận khỏe để phòng bệnh cần tuân thủ 8 nguyên tắc vàng: Hoạt động thể lực phù hợp, Kiểm soát đường huyết, Theo dõi huyết áp, Chế độ ăn phù hợp và kiểm soát cân nặng, Uống lượng nước thích hợp, Không hút thuốc lá, Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, Kiểm tra chức năng thận nếu có yếu tố nguy cơ. Những người có yếu tố nguy cơ như đái tháo đường, gút, tăng huyết áp... thì cần lưu ý, tránh để biến chứng sang suy thận.

"Đồng thời lưu ý không tự tiện uống các loại thuốc bắc, nam- các loại này chủ yếu là thảo mộc nhiều kali. Việc uống các loại này dẫn đến tăng kali máu, nhẹ thì nhập viện cấp cứu nặng hơn thì có thể tử vong bất cứ lúc nào", tiến sĩ Dũng nhấn mạnh.

Ai có nguy cơ bị bệnh thận mạn tính và suy thận?

Một số người dễ phát triển bệnh thận, nếu có bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, viêm cầu thận, bệnh di truyền như thận đa nang, hội chứng Alport; nhiễm khuẩn, nghẽn tắc hay bệnh bẩm sinh đường tiết niệu; bệnh Lupus ban đỏ hệ thống; bệnh phì đại và ung thư tuyến tiền liệt; dùng thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAID) dài hạn như ibuprofen, ketoprofen và một số thuốc kháng sinh.

Bệnh thận thường không gây ra triệu chứng gì cho tới khi đã tiến triển. Để phát hiện sớm bệnh thận có ba cách: thử nước tiểu, thử máu, đo huyết áp thường xuyên.

Nguy cơ sức khỏe của bệnh thận mạn tính

Khi bệnh thận có diễn biến xấu thì nhiều vấn đề sức khỏe có thể xảy ra như thiếu máu, bệnh xương, tổn thương thần kinh và tăng huyết áp.

Tổn thương thần kinh ngoại biên: Gây yếu chân, tay hay có cảm giác kiến bò, cảm giác nóng rát hay khó chịu và bứt rứt ở bàn chân, cẳng chân, dáng đi thay đổi.

Tăng huyếp áp: Không chỉ là nguyên nhân chính gây suy thận mạn tính mà còn có thể là hậu quả của bệnh thận, gây tổn thương cho tim và mạch máu. Suy thận có tác động lớn đến huyết áp vì thận không còn duy trì được cân bằng dịch trong cơ thể. Khi dịch ứ đọng ở phổi có thể gây khó thở và suy tim do sung huyết.

Chú ý trong điều trị

Khi chức năng thận đã giảm, cần có biện pháp để giúp cơ thể loại bỏ chất muối, nước thừa và các sản phẩm giáng hóa có trong máu bằng cách điều chỉnh lượng muối, protein, phosphor, calo và các chất khác trong bữa ăn hằng ngày. Chế độ dinh dưỡng thận trọng giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu và kéo dài thời gian làm việc của thận.

Về thuốc, cần dùng thuốc kiểm soát huyết áp, duy trì cân bằng về vitamin và chất khoáng, điều trị thiếu máu, thuốc giúp cho xương khỏe bằng vitamin D3, canxi... theo chỉ định của thầy thuốc.

Vận động thường xuyên vẫn rất cần thiết cho người có bệnh thận mạn tính vì giúp tăng sức khỏe, nghị lực sống, giảm huyết áp, cải thiện giấc ngủ, kiểm soát cân nặng, giảm nồng độ mỡ máu.

Theo Hà Linh ( PNN )