Thực hư việc ông chủ Facebook hiến 99% tài sản cho từ thiện

Mark Zuckerberg hứa sẽ chuyển 99% khối tài sản ước tính 45 tỷ USD tiền cổ phiếu Facebook để làm từ thiện, nhưng thực ra Mark đang tài trợ cho chính mình.

Phương tiện cho lòng hảo tâm của Mark là Quỹ Sáng kiến Chan Zuckerberg, một tổ chức gia đình do anh kiểm soát và thông qua nó anh sẽ duy trì quản lý Facebook vì “một tương lai có thể đoán trước”. 

Về cơ bản, điều này có nghĩa là Mark Zuckerberg sẽ chuyển quyền sở hữu cổ phần Facebook của mình mà không phải đóng thuế lãi vốn. Anh cũng sẽ được hưởng lợi từ khả năng quỹ đó hoạt động mà không có mình, nhưng Mark và những người khác vẫn được quyền thừa hưởng mà không phải đóng các khoản thuế gia tài. 

Trang Facebook về quỹ từ thiện do ông chủ Mark Zuckerberg và vợ đồng sáng lập. Ảnh: Facebook

Một thành viên Facebook khi xác nhận với BuzzFeed News cho biết, quỹ đó có cấu trúc như một công ty trách nhiệm hữu hạn, chứ không giống như một quỹ thiện nguyện. 

Như vậy, không giống các quỹ thiện nguyện buộc phải dùng tiền vào các hoạt động từ thiện, Công ty TNHH Sáng kiến Chan Zuckerberg có thể dùng tiền vào bất cứ mục đích gì họ muốn, kể cả việc riêng hay đầu tư sinh lợi nhuận.

Trong khi việc từ thiện chắc chắn là một trong những mục đích của tiền tài trợ thì hoạt động của công ty này không chỉ có vậy. Theo báo cáo tài chính của Facebook, số tiền đó sẽ được tiêu cho các mục đích “từ thiện, vận động chính sách và các hoạt động khác vì lợi ích cộng đồng”. Đầu tư tư nhân cũng là một trong các hoạt động đó. 

Sáng kiến Chan Zuckerberg sẽ theo đuổi sứ mệnh bằng cách tài trợ các tổ chức phi lợi nhuận, đầu tư tư nhân và tham gia vào các cuộc biện luận chính sách, trong mỗi trường hợp đều với mục tiêu tạo ra ảnh hưởng tích cực trong các lĩnh vực cần nhiều trợ giúp. Bất kỳ lợi nhuận nào thu được từ đầu tư vào các công ty sẽ được sử dụng để tài trợ cho các hoạt động bổ sung để thúc đẩy sứ mệnh. 

Một điều nữa từ lời hứa tài trợ, đó là người sáng lập Facebook sẽ không cho đi 99% cổ phần Facebook ngay lập tức. Anh ấy sẽ làm việc đó trong suốt quãng đời còn lại. 

Như Michael Maiello chỉ ra trong bài báo của Daily Beast: 

Mark sẽ khấu trừ giá trị thị trường món quà dành cho Quỹ Sáng kiến từ thu nhập chịu thuế trong năm anh làm từ thiện. Một nhà tài trợ như Mark có thể có trong tay một khoản lợi nhuận thuế bằng khoảng một phần 3 giá trị của món quà. Trong trường hợp này, anh được hưởng số tiền lên đến 333 triệu USD từ một tỷ USD mà anh đã lên kế hoạch chuyển giao lần đầu. 

Thay vì chuyển tiền cho các tổ chức phi lợi nhuận, Mark đã làm điều mà các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác gần đây thường làm, đó là tăng cường thanh khoản tài sản vào chính các tổ chức của họ, và điều này có thể sẽ gây phiền toái. 

Alexander C. Kaufman của tờ Huffington Post giải thích: "Mong muốn kiểm soát khiến một lượng lớn tiền được đặt ra một bên cho từ thiện. Năm ngoái số tiền này rơi vào khoảng 358 tỷ USD, phân bổ cho khoảng 1,5 triệu tổ chức phi lợi nhuận đăng ký hoạt động tại đất nước này. Mỗi khi thành lập một tổ chức mới, một công ty hay cá nhân giàu có chỉ làm nhỏ đi một xíu những lát bánh trên chiếc bánh lợi nhuận". 

Ken Berger, giám đốc điều hành của Algorhythm (chuyên cung cấp dịch vụ dữ liệu tài sản xã hội) nói với tờ Huffington Post hồi tháng 10 rằng: “Chỉ vì anh đã thành công trong thế giới vị lợi nhuận không có nghĩa là các tổ chức phi lợi nhuận là một mớ những kẻ ngu ngốc có trái tim rỉ máu chỉ muốn anh đến và chỉ cho họ cách làm như thế nào”. 

“Chúng ta hiện có một trong những ngành phi lợi nhuận phức tạp và tinh vi nhất từ trước đến nay. Tốt nhất ta nên hợp tác với các ngành khác”, Ken nói.

Tóm lại, Mark sẽ không chuyển tiền tới một tổ chức từ thiện mà chuyển vào chính công ty TNHH của mình. Việc này sẽ giúp anh trốn thuế bằng cách chuyển tài sản cá nhân vào một tổ chức. 

Zuckerberg không cần một khoản lợi nhuận thuế khổng lồ để làm những gì anh muốn. Anh chỉ làm những điều anh muốn.  

Nhưng anh sẽ có những khoản lợi nhuận thuế đó và cả những lợi ích quy hoạch gia tài nữa và anh sẽ có thể từ bỏ cổ phần của mình trong khi vẫn tiếp tục lãnh đạo công ty. 

Như Michael Maiello nói trong Daily Beast: "Khi chúng ta trả tiền cho người như Zuckerberg để tài trợ cho chính các tổ chức của họ thì chúng ta đang giúp đỡ và chiều chuộng những người giàu có, và thậm chí chúng ta còn cảm ơn và tôn vinh họ vì hành động từ thiện đó".

Ngoài ra, như Anil Dash viết trên trang Medium: "Chúng ta cần tỉnh táo phân tích các nỗ lực từ thiện của Mark, trong quá khứ cũng như hiện tại, để đảm bảo lời hứa 45 tỷ USD của anh được dùng cho những điều tốt đẹp". 

Đó là bởi vì trao quyền lợi mặc định về tiền bạc chính là đang phung phí nó. 

Ví dụ, Zuckerberg tài trợ 100 triệu USD cho các trường học ở Newark mà không mang lại hiệu quả gì trong gói tài trợ được tiết lộ là do Sheryl Sandberg quản lý để kịp thời bù đắp những tai tiếng quanh vụ để rò rỉ bộ phim The Social Network.

Cũng theo cách như vậy, lần này chúng ta giả định gói tài trợ này cũng mang động thái tương tự, cho dù rõ ràng là tuyên bố của Mark trùng với thời điểm sinh con gái đầu lòng thì giả định đó dường như khá thô bạo và không có tình người. 

Theo Nguyễn Nga (Zing)