Cảnh báo chết người từ việc sử dụng thuốc "tiểu đường hoàn"

Liên tiếp trong thời gian gần đây, các bác sĩ Bệnh viện Bạch Mai tiếp nhận và xử lý tình trạng các bệnh nhân gặp biến chứng nặng sau một thời gian tự ý dùng thuốc “tiểu đường hoàn”. Đã đến lúc cần gióng lên hồi chuông cảnh báo khi không ít bệnh nhân tử vong vì dùng thuốc này.

“Tiểu đường hoàn” có chứa hoạt chất cấm phenformin đã được bệnh nhân sử dụng Ảnh: BVCC

Ngộ độc thuốc đã bị cấm 40 năm nay

Đêm 19/2/2019, Khoa Hồi sức tích cực - Bệnh viện Bạch Mai lại ghi nhận thêm một trường hợp tử vong do tự ý điều trị đái tháo đường bằng viên “tiểu đường hoàn”.

Đó là bệnh nhân nữ V.T.H.Ng (63 tuổi, ở Đội Nhân, Ba Đình, Hà Nội) nhập viện ngày 15/2. Theo lời kể của người nhà, bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường cách đây 3 năm nhưng không điều trị bằng thuốc Tây y theo chỉ định của bác sĩ mà dùng thuốc “tiểu đường hoàn”, mỗi ngày uống 8 viên. Trước vào viện, bệnh nhân xuất hiện mệt mỏi, kém ăn, buồn nôn, gia đình đưa bệnh nhân vào Bệnh viện 354 điều trị. Sau đó, bệnh nhân đau bụng nhiều, khó chịu, đi ngoài phân lỏng nhiều lần, được chẩn đoán sốc do nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, suy đa tạng, được điều trị tích cực, lọc máu 4 lần nhưng tình trạng không được cải thiện, bệnh nhân được chuyển đến Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai.

Bệnh nhân Ng. được chuyển đến Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng suy đa tạng nghi do ngộ độc phenformin - một loại thuốc trị đái tháo đường type 2 đã bị cấm 40 năm nay. Mặc dù được điều trị tích cực bằng máy hỗ trợ tim phổi nhân tạo, lọc máu liên tục, nhưng bệnh nhân vẫn không qua khỏi.

Người nhà bệnh nhân Ng. có mang đến 1 lọ sản phẩm đang được bệnh nhân sử dụng trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường, mang tên “Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn Difoco” có chứa những viên tễ màu đỏ. Điều đáng nói, qua xét nghiệm hóa học, các viên tễ trong lọ sản phẩm trên dương tính với chất cấm phenformin.

PGS. TS. Đào Xuân Cơ, Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, thời gian gần đây khoa liên tục tiếp nhận các bệnh nhân gặp biến chứng nặng sau một thời gian tự ý dùng thuốc “tiểu đường hoàn” để điều trị bệnh tiểu đường, 4 trong số 5 bệnh nhân trên đã tử vong.

Trước đó, tại Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai cũng đã tiếp nhận 2 trường hợp bệnh nhân nam, một người 57 tuổi (Lạng Sơn) và một người 66 tuổi (Hai Bà Trưng, Hà Nội) đều có biểu hiện tương tự, đau bụng, đau ngực, axit lactic tăng, sốc, suy đa tạng. Dù các bác sĩ rất nỗ lực, lọc máu 3 ngày nhưng đều không mang lại hiệu quả, bệnh nhân diễn biến nặng, tử vong.

Cũng liên quan đến thuốc Nam hay còn gọi viên tễ “tiểu đường hoàn”, đầu năm 2018, Khoa Hồi sức tích cực chống độc (ICU) - Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ liên tục tiếp nhận nhiều trường hợp bệnh nhân tiểu đường với tình trạng nguy kịch, tỷ lệ cứu sống khoảng 50%. Khai thác bệnh sử các bệnh nhân đều có thời gian dài sử dụng một loại thuốc có tác dụng ổn định đường huyết được mua từ một cơ sở tư nhân.

Đừng để chết oan vì thiếu hiểu biết

Trước thông tin này, ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho hay: “Cục đã nhận được thông tin ban đầu và đang xác minh. Có kết quả sẽ công bố rộng rãi”. Còn về phía nhà sản xuất, ông Nguyễn Huỳnh Thanh Thiện, Trưởng bộ phận kinh doanh, Công ty CP Difoco khẳng định: “Trong sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Tiểu đường hoàn của công ty không chứa chất cấm phenformin”.

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, các bệnh nhân trên đều vào viện trong một bệnh cảnh giống nhau: đau bụng, mệt mỏi, vào viện trong tình trạng sốc, suy đa tạng diễn biến xấu rất nhanh, xét nghiệm axit lactic trong máu cao. Các bệnh nhân đều có tiền sử đái tháo đường nhiều năm nhưng không điều trị bằng thuốc Tây y mà tự điều trị bằng viên “tiểu đường hoàn” - màu xanh hoặc màu đỏ không rõ nguồn gốc xuất xứ, không có nhãn mác, được bán tràn lan, mua rất dễ. Tất cả bệnh nhân đều có chung chẩn đoán: Toan chuyển hóa do ngộ độc phenformin/ Đái tháo đường tuýp 2. Kết quả xét nghiệm các viên thuốc “tiểu đường hoàn” mà các bệnh nhân đã sử dụng đều dương tính với phenformin.

TS.BS Nguyễn Quang Bảy - Trưởng Khoa Nội tiết đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai trước đó đã cho biết, Phenformin là một hoạt chất giúp hạ đường huyết nhưng gây nhiều tác dụng phụ và nguy hiểm chết người nên đã bị cấm sử dụng trên toàn thế giới từ năm 1978. Lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, họ đã trà trộn, mạo danh thuốc đông y để bán ra thị trường.

“Đái tháo đường là bệnh mạn tính, có thể kiểm soát và hạn chế tối thiểu các biến chứng của nó nếu bệnh nhân được tuân thủ một liệu trình điều trị, theo dõi liên tục, đúng đắn, phối hợp với một chế độ ăn uống hợp lý và tập luyện phù hợp theo chỉ định của bác sỹ. Nhiều người thường tự mày mò các phương pháp điều trị bằng “thuốc đông y”, hoặc kinh nghiệm dân gian dẫn đến những biến chứng nguy hiểm và đáng tiếc như các trường hợp bệnh nhân trên đây”, TS. Bảy cho biết.

Theo kết luận của Cục Quản lý y dược cổ truyền (Bộ Y tế), viên thuốc màu xám (thuốc trị bệnh tiểu đường) dương tính với Phenformin. Do vậy, Cục Quản lý y dược cổ truyền yêu cầu các cơ sở kinh doanh, các cơ sở khám chữa bệnh tạm dừng sử dụng và thu hồi thuốc này; tổ chức tiến hành kiểm tra chất lượng, xác định nguồn gốc xuất xứ của thuốc nói trên và xử lý nghiêm các cơ sở kinh doanh, sản xuất thuốc không đạt chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Theo GiaDinh