Sau vụ tranh chấp bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, luật sư lo ngại Grab tiếp tục bị khởi kiện

Trao đổi với PV Báo Gia đình & Xã hội ngày 12/3, luật sư Trần Thanh Phán – Phó Giám đốc Công ty Luật Pegasus nhận định, việc TAND cấp cao tại TP. HCM tuyên y án sơ thẩm vụ việc Vinasun kiện Grab, buộc Grab phải bồi thường thiệt hại cho Vinasun số tiền 4,8 tỷ đồng có thể dẫn tới hệ quả hàng loạt hãng taxi truyền thống lấy đó làm căn cứ tiếp tục khởi kiện công ty này trong tương lai để đòi quyền lợi.

Tại phiên tòa, HĐXX nhận định, Grab được phép thử nghiệm cung cấp ứng dụng kết nối hợp tác xã vận tải với khách hàng nhưng thực tế lại kinh doanh vận tải.

Điều này khiến số lượng xe đăng ký phù hiệu xe hợp đồng của Grab tăng đột biến, số lượng xe nằm bãi và kinh doanh của Vinasun ngày càng giảm. Điều này cho thấy có mối quan hệ nhân quả giữa việc xuất hiện của Grab với thiệt hại của Vinasun; có sự sụt giảm doanh thu của Vinasun do Grab.

Theo luật sư Phán, nếu nói bản chất Grab chỉ là phần mềm kết nối thì không đầy đủ và không phù hợp với thực tế bởi vì trên thực tế, Grab đang tham gia rất nhiều công đoạn trong quá trình vận tải taxi Grab bao gồm: Kết nối, quyết định giá, thưởng, phạt… 

Do vậy, nếu nhìn sâu rộng và nhìn đúng bản chất vấn đề thì Grab là một taxi công nghệ mà ở đó Grab đang hợp tác kinh doanh (hợp tác kinh doanh không hình thành pháp nhân mới) với những người lái xe theo phương thức như sau: Grab sẽ cung cấp về công nghệ, phần mềm kết nối, quyết định chi phí khách hàng phải trả cho từng chuyến đi. Vai trò của Grab là tổng điều hành.

Luật sư Trần Thanh Phán, Phó Giám đốc Công ty Luật Pegasus. Ảnh: N.T

Người lái xe hợp tác với Grab thông qua hình thức góp xe (nhưng không ghi danh tài sản vào doanh nghiệp Grab), đầu tư công sức (lái xe), đầu tư nhiên liệu (xăng xe) và chi phí khấu hao khác kèm theo xe. Người lái xe đóng vai trò là người thực hiện công việc theo sự phân công, điều hành, kết nối của Grab. 

Doanh thu của mỗi chuyến xe sẽ được Grab phân bổ theo theo tỷ lệ do Grab quyết định với tỷ lệ thông thường là lái xe hưởng: 70-75%; Grab hưởng: 25-30% hoặc một tỷ lệ khác theo quy định của Grab. Tiền thu từ khách hàng có thể trả trực tiếp bằng tiền mặt cho lái xe hoặc trả thông qua tài khoản cho Grab sau đó được các bên phân bổ lại cho nhau theo tỷ lệ đã thống nhất.

Từ phân tích trên, luật sư Phán cho rằng Grab là taxi công nghệ chứ không phải là phần mềm kết nối. Khi hành khách có nhu cầu đi taxi công nghệ, hành khách mở ứng dụng Grab và cũng có thể biết được các xe Grab đang đứng quanh mình. Tuy nhiên, hành khách không thể lựa chọn đích danh một xe Grab mà hành khách mong muốn để lên xe và đi. 

Ngược lại, mặc dù tài xế taxi Grab đứng cạnh hành khách đó biết rằng hành khách đang muốn sử dụng dịch vụ nhưng cũng không thể tự kết nối và mời chào hành khách sử dụng dịch vụ của mình. Việc kết nối này (hành khách – lái xe) sẽ do Grab điều hành và quyết định. Nếu nói Grab chỉ là phần mềm kết nối thì hành khách có quyền lựa chọn lái xe và lái xe có quyền lựa chọn hành khách chứ đâu phải như thực tế việc này do Grab quyết định.

Nói thêm về vụ kiện đòi bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng đã xảy ra giữa hãng taxi Vinasun (nguyên đơn) khởi kiện Grab, luật sư Phán nêu quan điểm cho rằng Grab là một đơn vị kinh doanh vận tải. Nhưng kể cả với việc Grab là một đơn vị kinh doanh vận tải đi chăng nữa thì Hội đồng xét xử ở cả 2 cấp sơ thẩm và phúc thẩm chỉ căn cứ vào việc này để buộc Grab phải bồi thường cho Vinasun là chưa thỏa đáng, bởi lẽ:

Thứ nhất, nếu Grab không thực hiện theo Đề án 24 của Bộ GTVT thì đơn vị quản lý Nhà nước mới là người có quyết định xử phạt Grab về hành vi vi phạm hành chính đối với việc kinh doanh không phép. Tuy nhiên, trên thực tế, từ khi Grab thành lập và hoạt động tại Việt Nam đến nay thì không có cơ quan nào xử phạt Grab về việc kinh doanh không phép, kinh doanh không đúng quy định của pháp luật. Vì vậy, hoạt động của Grab đã được pháp luật thừa nhận.

Tại phiên toà phúc thẩm xét xử, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TP.HCM đưa ra đánh giá vụ kiện, kết luận Grab không vi phạm pháp luật, đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận kháng cáo của Grab, hủy kháng cáo của Vinasun. Ảnh: T.L

Thứ hai, ngoài Vinasun hoạt động trong lĩnh vực taxi ra thì còn rất nhiều các hãng taxi truyền thống khác đang hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam. Liệu rằng, sau khi đã có bản án phúc thẩm (án có hiệu lực ngay) thì các các hãng taxi khác tiếp tục khởi kiện yêu cầu Grab bồi thường thì tòa án sẽ xử như thế nào? Có lấy án lệ của vụ án Vinasun kiện Grab để làm cơ sở tuyên Grab phải bồi thường?

Theo GiaDinh