Ớt bột chứa độc tố gây ung thư: Đừng quá lo lắng!

Viện Pasteur TPHCM vừa công bố kết quả kiểm nghiệm 48 mẫu ớt bột được thu thập tại các chợ và tiệm tạp hóa ở 5 tỉnh, thành phố phía Nam.

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia người tiêu dùng không nên quá lo lắng về thông tin này.

100% mẫu ớt bột được thu thập đều nhiễm chất gây ung thư

Theo PGS-TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TP HCM, từ tháng 5 đến tháng 6, Viện Pasteur đã tiến hành thu thập ngẫu nhiên 48 mẫu ớt khô dạng bột (trong đó có 45 mẫu không nhãn mác) tại các chợ và tiệm tạp hóa ở 5 tỉnh, thành phố: TP HCM, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước và Bà Rịa-Vũng Tàu.

Kết quả cho thấy 100% mẫu có chất Aflatoxin (chất có thể gây ung thư gan) vượt ngưỡng. Nguyên nhân dẫn đến sự xuất hiện Aflatoxin trong ớt bột là do các vấn đề liên quan đến thu hoạch, chế biến, vận chuyển và bảo quản.

Theo đó, các phương pháp sản xuất, bảo quản thủ công khiến người dân không thể sự kiểm soát về nhiệt độ, độ ẩm thích hợp, dẫn đến việc nhiễm Aflatoxin.

Các chuyên gia cho rằng, do thu hoạch, chế biến, vận chuyển và bảo quản theo phương pháp thủ công, không có sự kiểm soát về nhiệt độ, độ ẩm thích hợp nên việc nhiễm aflatoxin là không tránh khỏi. Aflatoxin là một nhóm các chất chuyển hóa của vi nấm, có độc tính cao. Tổ chức Nghiên cứu Ung thư quốc tế IARC đã xếp loại Aflatoxin B1 vào nhóm tác nhân gây ung thư cho người. Tuy nhiên, kết quả khảo sát này chỉ bước đầu tập trung vào ớt khô dạng bột vì đây là dạng nguyên liệu dễ sử dụng. Để tiếp tục đánh giá tình trạng nhiễm Aflatoxin trên ớt, cần có một chương trình giám sát Aflatoxin trong mẫu ớt khô cả dạng nguyên quả và dạng bột.

Đừng quá lo lắng

Trước thông tin ớt nhiễm độc tố Aflatoxin gây ung thư, bà Lê Thị Hồng Hảo – Viện trưởng Viện kiểm nghiệm Vệ sinh An toàn thực phẩm quốc gia cho rằng, cần xem lại cách lấy mẫu.

Ớt bột nói chung và một số sản phẩm nông sản, sau khi thu hoạch nếu không được bảo quản đúng cách có thể nhiễm một số loài nấm mốc. Một số loài nấm mốc thuộc Aspergillus sp. hay Fusarium sp. có thể sinh ra một số độc tố, còn gọi là độc tố vi nấm.

Về độc tính cấp, Aflatoxin B1 có thể gây một số triệu chứng độc đối với gan nếu ở hàm lượng rất cao (vài mg/kg). Còn về độc tính lâu dài, Aflatoxin B1 là chất gây ung thư, được xếp vào nhóm có khả năng gây ung thư trên người. Nếu hàm lượng Aflatoxin B1 trong thực phẩm vượt quá mức quy định và sử dụng thực phẩm trong thời gian dài, người sử dụng có nguy cơ mắc ung thư.

"Tốt nhất người sử dụng, nhà sản xuất cần phải bảo quản thực phẩm để đảm bảo không sinh độc tố vi nấm trong quá trình bảo quản. Không sử dụng các sản phẩm thực phẩm đã bị mốc. Còn bàn luận thêm về kết quả khảo sát 100% mẫu ớt bột có Aflatoxin của Viện Pasteur TPHCM mới đây, theo tôi, để đánh giá mức độ nhiễm Aflatoxin nói chung cần xem xét rõ hơn về cách lấy mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên hay lấy mẫu nguy cơ? Mẫu có bao gói, nhãn mác không?... Ngoài ra, hàm lượng nhiễm Aflatoxin là bao nhiêu?", bà Hảo nói.

Còn theo PGS.TS Phạm Khánh Phong Lan – Trưởng ban Quản lý An toàn thực phẩm TPHCM, Aflatoxin là độc tố rất phổ biến, không chỉ có trong ớt bột mà còn nhiều loại khác như ngũ cốc, các loại hạt và sản phẩm từ hạt... Những sản phẩm này nếu để nơi ẩm mốc thì đều có khả năng gây ung thư. Trong quá trình bảo quản, phơi phóng đều có thể nhiễm nấm mốc, và cũng không có cách nào để phòng được, dù có phơi kỹ thế nào thì vẫn có như thường. Aflatoxin không chỉ ở Việt Nam mà các nước đều thế.

Tuy nhiên, người dân không có gì phải lo lắng về thông tin này. Bởi chúng ta ăn bao nhiêu ớt đâu mà Aflatoxin có thể gây ung thư cho con người? Tốt nhất, người tiêu dùng chỉ nên lựa chọn những mặt hàng có xuất xứ, thông tin ngày sản xuất, hạn sử dụng và chỉ tiêu chất lượng rõ ràng.

Theo các chuyên gia, kết quả xét nghiệm vượt ngưỡng là dấu hiệu chỉ điểm, giúp rà soát lại chuỗi thực phẩm từ công tác canh tác, thu hoạch, vận chuyển, chế biến, bảo quản và sử dụng ở ớt khô không bao bì và không rõ nguồn gốc. Việc lấy mẫu để giám sát tập trung vào các mẫu có nguy cơ cao về nhiễm Aflatoxin ở ớt khô không đại diện cho các loại ớt khô có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, cũng như không đại diện cho điểm kinh doanh, địa phương.

“Để hạn chế chất độc Aflatoxin trong ớt khô, người sản xuất, chế biến, kinh doanh cần kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong quá trình vận chuyển, chế biến và bảo quản thực phẩm. Người dân nên chọn và sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, không sử dụng thực phẩm đã xuất hiện mốc, lưu ý hạn sử dụng và đáo hạn thực phẩm bảo quản tại gia đình và không để lâu các loại gia vị” - PGS.TS Phan Trọng Lân khuyến cáo.